De werkgelegenheid in het onderwijs liep in 2012 sneller terug dan het dalend aantal leerlingen rechtvaardigt. Ten opzichte van 2011 werden in het basis-, speciaal en voortgezet onderwijs in totaal bijna 6600 formatieplaatsen geschrapt. Dat blijkt uit cijfers van DUO. Ook in het mbo zijn naar schatting 2000 formatieplaatsen verdwenen, al ontbreekt daar van een aantal scholen de gegevens. Een combinatie van krimp, verborgen bezuinigingen en een onrustige periode in de onderwijspolitiek zorgt voor volle klassen en hogere werkdruk.
AOb-voorzitter Walter Dresscher maakt zich zorgen. ‘De beroepstrots onder onze collega’s is erg groot. Maar tegen nog vollere klassen en een steeds toenemende werkdruk is niet meer op te werken: de kwaliteit lijdt daar onder, dus de leerling is uiteindelijk het kind van de rekening.’
Bij de Algemene Onderwijsbond bestaat begrip voor een terugval in het aantal formatieplaatsen als gevolg van een teruglopend aantal leerlingen. Maar de cijfers van DUO bewijzen dat er wel heel rigoureus wordt gesneden. ‘Het aantal leerlingen in het basisonderwijs liep in 2012 met 1,3 procent terug. Het aantal formatieplaatsen kelderde met een volle vier procent. Dat staat niet met elkaar in verhouding,’ aldus Dresscher. ‘De cijfers in het mbo zijn wat grover, daar liep het aantal leerlingen terug met 0,3 procent en het aantal formatieplaatsen met 5,3 procent. Politici hebben altijd de mond vol over toponderwijs, maar intussen wordt een beleid gevoerd dat die ambitie onmogelijk maakt. Dat moet echt anders.’
De AOb lanceerde in de afgelopen jaren al een banenplan waarbij starters tijdelijk boventallig konden worden aangetrokken en lanceerde in maart een zevenstappen-plan om toponderwijs in Nederland mogelijk te maken. ‘Goed uitvoerbare maatregelen’, meent Dresscher. ‘Dat startersplan werd bijvoorbeeld grotendeels betaald met het geld dat vrijviel in de bekostiging van het basisonderwijs, waar scholen per leerling subsidie krijgen. Daarmee wil ik maar aangeven dat we ons bij de AOb bewust zijn van de beperkte middelen van de overheid: het is crisis, dat vergt scherpe keuzes.’
Probleem is volgens Dresscher dat de overheid – ook dit kabinet – geen scherpe keuzes maakt. ‘Goed onderwijs valt of staat bij goede leraren. Dus is het wat ons betreft meer dan gerechtvaardigd dat het ministerie van OCW bepaalt dat veruit de meeste middelen worden geoormerkt voor goede leraren en kleine klassen. Helaas aarzelt men bij OCW ook na talrijke incidenten nog: werkgeversclubs blijven lobbyen voor een vrij besteedbaar budget en verregaande autonomie.’
