Het Rijk gaf vorig jaar voor het eerst sinds 2008 minder geld uit dan er binnenkwam. Dat zorgde voor een begrotingsoverschot van 2,9 miljard euro. Dat kwam vooral doordat de opbrengst uit belastingen en premies hoger lag dan verwacht. De uitgaven waren ook iets lager dan begroot. Daarnaast daalde ook de overheidsschuld aanzienlijk.
Dat blijkt uit het Financieel Jaarverslag van het Rijk (FJR) 2016, waarin het kabinet rapporteert en verantwoording aflegt over de economische en budgettaire ontwikkelingen in 2016. Minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem heeft het FJR en alle andere verantwoordingsstukken vandaag officieel aangeboden aan de Tweede en Eerste Kamer. Het Verantwoordingsdebat volgt op 31 mei 2017 met de Tweede Kamer.
De Nederlandse economie groeide in 2016 met 2,2 procent in het hoogste tempo sinds het uitbreken van de financiële crisis in 2008. De overheidsschuld bedroeg eind 2016 434 miljard euro, 62,3 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Dat is 32 miljard euro lager dan waarmee het kabinet in de Miljoenennota 2016 rekening hield.
| Tekort / overschot | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| als % bbp | -5 | -4,3 | -3,9 | -2,4 | -2,3 | -2,1 | 0,4 |
| in miljarden ? | -31,5 | -27,6 | -25,1 | -15,5 | -15 | -14,1 | 2,9 |
| per dag in miljoenen ? | -86 | -76 | -68 | -42 | -41 | -39 | 8 |
| Overheidsschuld | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| als % bbp | 59,3 | 61,6 | 66,4 | 67,7 | 67,9 | 65,2 | 62,3 |
| in miljarden ? | 375 | 396 | 428 | 442 | 450 | 441 | 434 |
| ? per Nederlander | 23.000 | 24.000 | 26.000 | 26.000 | 27.000 | 26.000 | 26.000 |
| Datum | Miljoenennota 2016 (sep. 2015) | Voorjaarsnota 2016 (mei 2016) | Miljoenennota 2017 (sep. 2016) | Najaarsnota 2016 (nov. 2016) | Jaarverslag 2016 (mei 2017) |
|---|---|---|---|---|---|
| Begrotingstekort (EMU-saldo, % bbp) | -1,5 | -1,4 | -1,1 | -0,4 | 0,4 |
| Overheidsschuld (EMU-schuld, % bbp) | 66,2 | 64,4 | 63,4 | 63 | 62,3 |
Arbeidsmarkt en woningmarkt
Ook op de arbeidsmarkt en de woningmarkt ging het beter: de werkloosheid daalde flink met 75 duizend mensen en kwam in december uit op 5,4 procent, het laagste niveau sinds eind 2011. Voor het eerst sinds 2009 daalde daarnaast het aantal langdurig werklozen, ook onder ouderen. Het aantal werkenden nam toe met ongeveer 110 duizend.
Het aantal verkochte woningen bereikte een recordniveau. Het aantal onderwaterhuishoudens, die een grotere hypotheekschuld dan woningwaarde hadden, daalde in 2016 verder. Eind 2015 had nog 25,6 procent van de huishoudens een onderwaterhypotheek; eind 2016 was dat 17,6 procent.
Bedrijfsvoering
Ook de rechtmatigheid van de ontvangsten en uitgaven van het Rijk was in 2016 opnieuw hoog en voldeed ruimschoots aan de norm van 99 procent. Maar niet alles ging goed in 2016. Zo kwam de financiële besluitvorming van de Belastingdienst onder verscherpt toezicht te staan. De Belastingdienst is druk bezig met een jarenlange en omvangrijke renovatie van de dienst. Daarnaast heeft het ministerie van Financiën maatregelen genomen om het financiële toezicht op de Belastingdienst te verbeteren.
Financiële sector
Na acht jaar lang volledig overheidsbezit te zijn geweest is een eerste deel van verzekeraar ASR in 2016 voor 1,1 miljard euro naar de beurs gebracht. Het ging om ruim 36 procent van de aandelen ASR. Daarnaast werd ook een tweede tranche van het belang van de staat in ABN AMRO naar de beurs gebracht. Hier ging het om 7 procent van het uitstaande aandelenkapitaal, wat ruim 1,3 miljard euro opleverde. Propertize, een voormalige vastgoedtak van SNS Reaal, is vorig jaar verkocht aan een consortium bestaande uit Lone Star Funds en JP Morgan. De verkoop leverde bijna 0,9 miljard euro op.
