Een nieuw handelsverdrag tussen de Europese Unie en de Verenigde Staten, waarover volgende week in Brussel wordt onderhandeld, kan een Nederlands schaliegasverbod in de weg gaan staan. Dat blijkt uit een rapport (1) van Friends of the Earth Europe (2), de Brusselse koepel van milieuorganisaties waar ook Milieudefensie onderdeel van is. Als de Nederlandse overheid een schaliegasverbod doorvoert, krijgen Amerikaanse schaliegasbedrijven straks wellicht op basis van het verdrag het recht om Nederland aan te klagen en schadevergoedingen te eisen voor misgelopen winsten. Milieudefensie vraagt minister Ploumen van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking om er bij de Europese commissie op aan te dringen dergelijke rechten uit het handelsverdrag te schrappen.
Ike Teuling, inhoudelijk medewerker van de campagne energie en grondstoffen bij Milieudefensie: “Deze week heeft de honderdvijftigste gemeente in Nederland zich schaliegasvrij verklaard. Het is dus duidelijk dat Nederland geen schaliegas wil. Wij gaan er daarom ook vanuit dat het huidige moratorium op schaliegasboringen binnenkort omgezet wordt in een permanent verbod. Maar het nieuwe handelsverdrag kan roet in het eten gooien: ons parlement kan, uit angst om aangeklaagd te worden, van een verbod afzien. Want Amerikaanse bedrijven kunnen straks misschien gigantische schadevergoedingen eisen omdat ze hier niet naar schaliegas mogen boren.”.
TTIP-verdrag
Deze week vindt in Brussel de vierde ronde van onderhandelingen plaats over het ‘Transatlantic Trade and Investment Partnership’ (TTIP), het handelsverdrag tussen de Verenigde Staten en Europa. Mocht het tot een overeenkomst komen, dan bevat het verdrag hoogstwaarschijnlijk een speciale clausule waarin staat hoe geschillen tussen staten en investeerders opgelost moeten worden; het ‘investor state dispute settlement mechanism’ (ISDS). Daarin is geregeld dat bedrijven uit landen binnen het verdrag die (toekomstige) winsten mislopen door bijvoorbeeld nieuwe milieuwetgeving – zoals een Nederlands schaliegasverbod – staten daarvoor aan kunnen klagen bij een private arbitragecommissie.
In Nederland zou het Amerikaanse bedrijf Chevron, dat nu al actief is in de olie- en gaswinning op de Noordzee, de Nederlandse staat dan bijvoorbeeld aan kunnen klagen wanneer minister Kamp eind dit jaar zou besluiten schaliegaswinning te verbieden. Chevron is in de Verenigde Staten, maar ook in bijvoorbeeld Polen, op grote schaal bezig met schaliegaswinning, en zou kunnen argumenteren dat ze door een Nederlands schaliegasverbod grote winsten mislopen.
Zorgen en verzet
In heel Europa groeit het verzet tegen het TTIP-verdrag, onder andere vanwege dit soort mogelijke gevolgen. De Tweede Kamer deelt de zorgen van vele maatschappelijke organisaties en heeft daarom recent een motie (3) aangenomen die de regering verplicht een brede publieke consultatie te organiseren over het TTIP-verdrag. Milieudefensie roept minister Ploumen op zich daarnaast volgende week in Brussel hard te maken voor het schrappen van ondemocratische rechten voor bedrijven, zoals het ISDS mechanisme uit het verdrag
Ike Teuling: “ Het recht op winst voor bedrijven wordt in dit verdrag boven het democratische recht van Europese burgers gesteld. Het zou bizar zijn als energiebedrijven straks democratische wetten en regels die milieu en gezondheid beschermen, aan kunnen vechten buiten de rechtbank om.”
Noten
(1) Het rapport No Fracking Way is hier te downloaden http://www.foeeurope.org/no-
(2) Zie onderaan deze mail het gezamenlijke persbericht van Friends of the Earth Europe, Corporate Europe Observatory, Sierra Club, Transnational Institute, Powerschift en Blue Planet Project.
(3) Motie van Dijk, 21 501-02 nr. 1333
