De veranderingen die dit jaar zijn doorgevoerd in IAS 19, de regels die bepalen hoe beursgenoteerde ondernemingen met hun pensioenverplichtingen moeten omgaan, hebben ingrijpende gevolgen voor het eigen vermogen van de bedrijven. Dit blijkt uit onderzoek van KPMG onder zestig Nederlandse beursgenoteerde ondernemingen naar de wijze waarop zij hun pensioenverplichtingen berekenen. “Tot en met 2012 was het beursgenoteerde ondernemingen toegestaan de corridor-methode te hanteren, waarbij actuariële winsten of verliezen mogen worden uitgesmeerd over de toekomst”, zegt Alexander van Stee van KPMG.
Van Stee: “Sinds 1 januari van dit jaar is deze mogelijkheid afgeschaft. Dat betekent dat actuariële winsten en verliezen direct zichtbaar worden in de periode waarin zij zich voordoen. Hiermee wordt het inzicht in de actuele pensioenverplichtingen van de bedrijven vergroot en stemt overeen met de huidige opvattingen dat de balans van een bedrijf de huidige verplichtingen moet laten zien.”
Uit het onderzoek blijkt dat 60% van de onderzochte ondernemingen tot eind vorig jaar de corridor-methode hanteerde en dat deze bedrijven eind 2012 een gezamenlijk een verlies van ongeveer 30 miljard euro nog niet hebben verwerkt. Van Stee: “Het grootste deel van deze verliezen wordt per 1 januari 2012, in de vergelijkende cijfers, in één klap verwerkt in het eigen vermogen. Voor ruim 90% van de onderzochte bedrijven leidt dit tot een verlies. Ten opzichte van het eigen vermogen zijn de verliezen voor de meeste bedrijven relatief beperkt, maar voor ruim 10% van de bedrijven is het neerwaartse effect groter dan 25%.”
Naast wijzigingen in IAS 19 geeft het onderzoek inzicht in de aannames die bedrijven hanteren om de verplichting te berekenen. Van Stee: “Een bedrijf maakt onder meer aannames op het gebied van disconteringsrente, verwachte rendementen, inflatie en levensverwachting. Uit het onderzoek blijkt dat de gehanteerde disconteringsrente tussen bedrijven kan verschillen. Dit hangt samen met de duration van de verplichting, maar wordt ook veroorzaakt door verschillende methoden die adviseurs hanteren om een discontocurve vast te stellen.
Bij een duration van 15 jaar was het verschil tussen de hoogste en de laagste geadviseerde discontorente ongeveer 60 basispunten. Dit kan leiden tot een verschil in de ‘defined benefit obligation’ van ongeveer 10%. De defined benefit obligation is een verplichting die na aftrek van de waarde van de beleggingen die gemaakt zijn ter dekking van de pensioenregelingen resulteert in de balansverplichting.”
Uit het onderzoek van KPMG blijkt voorts dat meer dan de helft van de onderzochte bedrijven geen kwantitatieve verklaring geeft van de invloed die IAS 19 heeft op zowel het eigen vermogen als het resultaat. Eén op de vier bedrijven geeft geen enkele uitleg en 4% geeft een kwalitatieve verklaring waarin zij aangeven dat de invloed van de nieuwe regels beperkt zal zijn. Van Stee: “Deze cijfers zijn wellicht wat verrassend, gezien het feit dat zowel de invloed van het afschaffen van de corridor-methode op het eigen vermogen en het resultaat als de introductie van de nieuwe netto rente binnen de onderneming gemakkelijk inzichtelijk zijn te maken.”
