In aanloop naar 1 mei 2013, het moment waarop de coffeeshopgemeenten in Nederland hun handhavingsplannen over het ingezetenencriterium bij de minister indienen, maakt burgemeester Hoes de tussenbalans in Maastricht op. “Het is een tussenbalans, want het is nog te vroeg voor een eindbalans. Maar dit onderzoek, uitgevoerd door de Politieacademie, laat zien dat we op de goede weg zitten. Het ‘softdrugsverkeer’ op straat – met name van buitenlandse drugsklanten – is bijvoorbeeld enorm afgenomen. Maar je ziet ook dat, door de toegenomen pakkans, dealers en runners gejaagder, agressiever en in groepjes opereren. Dit is een indicatie voor een gunstige trend, namelijk krimp van de illegale softdrugsmarkt in Maastricht, maar het leidt tot meer overlast per deal”, aldus burgemeester Hoes.
De rapportage ‘Het nieuwe coffeeshop beleid. Een overzichtelijke tussenbalans in Maastricht.’ is op verzoek van de gemeente Maastricht door de Politieacademie gemaakt. De rapportage laat zien dat de effecten van het gevoerde beleid, met de grootste verandering op 1 mei 2012, zichtbaar worden. Het beleid en de lokale softdrugsmarkt zijn in beweging. Dit beweeglijke karakter van de softdrugsmarkt in Maastricht resulteert in onduidelijkheid. De rapportage geeft inzicht in die onduidelijkheid. Daarmee draagt het, voor zowel het college van burgemeester en wethouders als de gemeenteraad, bij in de te nemen besluiten.
Het ‘drugsverkeer’ op de Maastrichtse straten is enorm afgenomen doordat er geen buitenlandse klanten meer in de coffeeshops komen. Dit is voor iedereen zichtbaar, onder meer in de vorm van verdwenen files op drugsroutes. Verder is met het verdwijnen van de naar schatting 2,7 miljoen buitenlandse bezoeken aan Maastrichtse coffeeshops (onderzoek COT en Dufec 2011) het wegvloeien van miljoenen euro’s naar het milieu van drugscriminelen gestopt. Voorzichtige schattingen komen uit op 54 miljoen euro (20 euro besteding per bezoek x 2,7 miljoen bezoeken).Ook is het winst dat de bewoners van het coffeeshopgebied in Maastricht, via een enquête (COT, 2013), laten weten dat de algemene overlast rondom coffeeshops na 1 mei 2012 fors lager is dan daarvoor.
Door de toegenomen pakkans opereren dealers en runners gejaagder, agressiever en in groepjes. Dit is een indicatie voor een gunstige trend, namelijk krimp van de illegale softdrugsmarkt in Maastricht, maar het leidt tot meer overlast per deal. Het gejaagde en groepsgewijze gedrag van dealers stimuleert burgers om te melden. Dat draagt bij aan de hoge stijging van het aantal geregistreerde drugsincidenten in de periode van mei tot en met augustus 2012. Dit is het meest zichtbaar in de buurten Boschstraatkwartier, Wyck en Brusselsepoort. De illegale softdrugsmarkt in deze buurten moet verder worden aangepakt.
Op dit moment lopen nog twee rechtszaken die van invloed zijn op de totale discussie en de ingebrachte raadsmotie. Het betreft de rechtszaak van coffeeshop Easy Going tegen de sluiting van de shop op basis van het beslotenclub- en ingezetenencriterium bij de rechtbank Maastricht. De uitspraak is weer verdaagd en wordt uiterlijk 21 mei 2013 verwacht. Tevens loopt er bij de Raad van State nog de procedure rond het bestemmingsplan van de Köbbesweg voor de realisering van het spreidingsplan. Deze uitspraak wordt verwacht in mei/juni. De uitspraken kunnen van belang en van invloed zijn op de mogelijke handhavingopties. De burgemeester continueert de huidige aanpak. Wat betekent dat het I-criterium gehandhaafd blijft in de lijn van het nu geldende handhavingarrangement. Zodra de uitspraken over beide rechtszaken binnen zijn, wordt in de gemeenteraad over de consequenties van deze uitspraken van gedachten gewisseld en bekeken welke maatregelen genomen kunnen worden.
Burgemeester Hoes gaat n.a.v. de rapportage het volgende doen:
Aanpak van de buitenlandse drugsklant
Het feit dat een groep buitenlanders voor softdrugs blijft komen is een van de oorzaken dat drugsrunners en straatdealers ‘werk’ blijven houden. Deze klant komt nog omdat hij denkt dat er nog altijd toegang tot de coffeeshops is of omdat hij altijd al gewend is geweest om in het illegale circuit te kopen of omdat hij nu in het illegale circuit probeert te kopen. Een meer gerichte aanpak op deze groep zal betekenen dat zij in hun eigen omgeving drugs zullen kopen en niet meer afreizen naar Maastricht. Dit vergt extra communicatie door actieve benadering van de media in met name België, het vergroten van de pakkans van de klant en een benadering in de thuissituatie in het land van herkomst. De burgemeester zal potentiële kopers gaan wijzen op het feit dat zij illegaal bezig zijn en zal onderzoeken of hij degene die daadwerkelijk gekocht heeft een brief kan schrijven om de consequenties van een en ander duidelijk te maken.
Uitbreiding gebiedsverboden
Binnen de gemeente Maastricht worden er op dit moment gebiedsontzeggingen opgelegd binnen de Singels voor met name de groep straatdealers en runners. Nu het probleem ook zichtbaarder wordt in de buitenwijken wil de burgemeester de toepassing van gebiedsontzeggingen over heel Maastricht gaan uitbreiden.
Algemeen Plaatselijke Verordening (APV)
Onderzoeken of het vanuit de Algemeen Plaatselijke Verordening (APV) mogelijk is om een samenscholingsverbod in te stellen in het gebied op en rond de Van Hasseltkade. Verder wordt gekeken of de APV uitgebreid kan worden met een artikel waarin opgenomen staat dat het verboden is om je op straat op te houden, als het aannemelijk is dat dit gebeurt om drugs te kopen of te verkopen. Dit artikel zal gelden in de hele stad. Met dit artikel ontstaat er een extra instrument in de aanpak van runners. Dit artikel heeft in ieder geval de toets van de Hoge Raad doorstaan en is een praktische aanvulling op het reeds bestaande instrumentarium.
Persoongerichte aanpak van de straatdealers.
Voor de aanpak van de lokale straatdealers wordt gekeken of het mogelijk is om aan te sluiten bij het regionale convenant waarin de patseraanpak en het cannabis-convenant onder is gebracht. Door middel van het samenstellen van een lijst met de top van lokale straatdealers, kunnen deze personen een integrale aanpak verwachten vanuit de diverse overheidsinstellingen.
Jeugdigen
Er gaan allerlei geluiden over de betrokkenheid van jeugdigen in het illegale circuit. Met name t.a.v. de runners en straatdealers kan niet gezegd worden dat de groep 18- in beeld is. De personen die aangehouden worden zijn over het algemeen 18 jaar en ouder. In de beginperiode na de invoering van de wietpas is er een kortstondige piek geweest maar door specifiek op deze doelgroep te acteren is deze ontwikkeling gestopt. Dit wil natuurlijk niet zeggen dat 18-minners niet proberen in het illegale circuit te kopen. Huidige informatie laat zien dat deze situatie niet anders is dan voor 1 mei 2012. Daar waar signalen bekend zijn (bijv. handel rond scholen) ligt de prioriteit van de inzet van de politie op deze plekken.
Capaciteit
Nu werken 6 fte structureel in het Doenteam. Deze fte’s komen vanuit de extra 24 fte die door de minister aan Limburg zijn toegewezen. Daarnaast was in de periode september 2012- januari 2013 extra capaciteit binnen de bestaande politieformatie vrijgemaakt. Gelet op de specifieke problemen in Maastricht wil de burgemeester eerst bekijken, in overleg met de coffeeshopgemeenten in Limburg, of de verdeling van de totale extra capaciteit in de politie-eenheid Limburg herzien kan worden.
Fysieke maatregelen
Discussies over de mate waarin ‘drugsverkeer’ (personen die met de auto op pad zijn vanwege het kopen of verkopen van softdrugs) overlast veroorzaakt, leveren geregeld voorstellen op voor fysieke maatregelen. Slimme fysieke maatregelen kunnen op straatniveau ertoe doen. De problematiek op de Van Hasseltkade bijvoorbeeld is zo’n een punt. Op die kade bestaat (parkeer)overlast, omdat daar wordt geparkeerd door coffeeshopbezoekers. Er wordt nagedacht over het afsluiten van deze kade voor gemotoriseerd verkeer, het verwijderen van parkeerplaatsen of het realiseren van selectieve toegang.
