De Nederlandse overheidsfinanciën voor 2017 en 2018 voldoen naar verwachting op alle onderdelen aan de Europese begrotingsregels. Volgens de ramingen van de Macro-Economische Verkenning 2018 van het Centraal Planbureau groeit de Nederlandse economie dit en volgend jaar stevig door en ontwikkelen de overheidsfinanciën zich gunstig. Zo vertoont de begroting een overschot en daalt de staatsschuld. Wel kennen de Nederlandse economie en de overheidsbegroting risico’s en kan het beeld van de overheidsfinanciën snel veranderen, zo leert de ervaring van de afgelopen vijftien jaar. Dat pleit ervoor om voldoende afstand te bewaren ten opzichte van de doelstelling voor de middellange termijn die volgt uit de Europese begrotingsregels.
Dit is te lezen in de septemberrapportage begrotingstoezicht 2017 die de Afdeling advisering van de Raad van State vandaag (19 september 2017) heeft gepubliceerd. Deze rapportage bevat een beoordeling of de begroting voldoet aan de Europese begrotingsregels waaraan Nederland is gebonden. De Afdeling advisering is de instantie in Nederland die het onafhankelijk toezicht houdt op de naleving van de regels uit het Europese Stabiliteits- en Groeipact. Om deze taak adequaat te vervullen, sluit de Afdeling advisering aan bij de belangrijkste momenten in de begrotingscyclus. Ze brengt in april de voorjaarsrapportage uit over het Stabiliteitsprogramma en in september de rapportage over de Miljoenennota en de begroting.
Beleid voor 2018
Omdat op het moment van totstandkoming van de begroting voor 2018 de formatie van een nieuw kabinet nog niet was afgerond en het regerende kabinet daarom demissionair is, bevat de begroting voor 2018 weinig nieuw beleid. Het wachten is op een nieuw regeerakkoord, dat echter zonder meer gevolgen zal hebben voor de begroting van volgend jaar. De Afdeling advisering is daarom van plan om daarover, wanneer de gevolgen daarvan zijn doorgerekend, een afzonderlijke – tussentijdse – beoordeling uit te brengen, nadat het nieuwe regeerakkoord is verwerkt in de begroting en de meerjarencijfers.
Periode van economische groei
Nederland maakt een periode van economische groei door. De groei is boven verwachting, waardoor de werkgelegenheid stijgt en de werkloosheid daalt. De staatsschuld komt in 2017 en 2018 naar verwachting uit onder de norm van 60% van het bruto binnenlands product. Ook aan de overige Europese begrotingsregels wordt voldaan.
Onzekerheden in de ramingen
De Nederlandse economie laat de afgelopen jaren een snel wisselend beeld zien. Ook blijken het begrotingssaldo en de overheidsschuld moeilijk te ramen. Dat heeft op sommige momenten geleid tot stevige ingrepen, mede om aan de Europese begrotingsregels te voldoen. Dit bleek achteraf niet altijd in die mate nodig. Deze ingrepen kunnen leiden tot bestuurlijke, politieke en maatschappelijke onrust en zijn daarom ongewenst. De Afdeling advisering herhaalt daarom haar opmerking uit de voorjaarsrapportage 2017 dat in een nieuwe kabinetsperiode voldoende afstand moet worden bewaard ten opzichte van de doelstelling voor de middellange termijn die volgt uit de Europese begrotingsregels.
