In de afgelopen weken is duidelijk geworden dat er in Nederland breed maatschappelijk draagvlak bestaat voor een strafrechtelijke vervolging van de tabaksindustrie. Op 29 september 2016 is namens de longpatiënten Anne Marie van Veen en Lia Breed en Stichting Rookpreventie Jeugd aangifte gedaan tegen vier tabaksproducenten. In de afgelopen periode hebben tal van medische beroepsorganisaties, gezondheidszorginstellingen, (academische) ziekenhuizen, maatschappelijke organisaties en de gemeente Amsterdam het belang van deze aangifte onderkend en zich daarbij aangesloten.
Vanochtend maakte het Openbaar Ministerie bekend de aangiften te seponeren en niet tot vervolging over te gaan. De aangevers reageren strijdvaardig en kondigen aan via een artikel 12 procedure bij het gerechtshof het OM alsnog tot vervolging te willen dwingen.
Anne Marie van Veen: “Wij geven de strijd zeker niet op. De misdadige praktijken van de tabaksindustrie moeten worden gestopt. We hebben al veel gewonnen in deze strijd, er is een brede maatschappelijke discussie op gang gekomen. Meer dan de helft van de Nederlandse bevolking staat achter ons. Ik blijf vechten voor mijn kinderen en ik hoop dat velen dat met mij blijven doen.”
Bénédicte Ficq: “De tabaksindustrie is al 30 jaar bezig met het framen van het idee dat mensen zelf kiezen om te gaan roken en te blijven roken. Het OM heeft deze gedachte volledig gevolgd. Ten onrechte, want het is niet je eigen keuze. In het Frans bestaat de uitdrukking ‘Reculer pour mieux sauter’, een stap terug doen om vervolgens een grote sprong te maken. Bij het hof zullen we de sprong voorwaarts maken.”
Wanda de Kanter: “De officieren hebben de wet eenzijdige geïnterpreteerd en zien niet wat wij artsen dagelijks in onze spreekkamers zien. Wij zijn ervan overtuigd dat het hof zal kijken voor wie de Tabakswet werkelijk bedoeld is: niet voor de tabaksindustrie, maar voor de mensen wier gezondheid beschermd moet worden. Wij gaan door en roepen iedereen op om aangifte te blijven doen, zodat die aangiftes meegenomen kunnen naar het hof.”
De aanklacht
In de aanklacht wordt de tabaksproducenten poging tot moord cq. doodslag en/of poging tot zware mishandeling met voorbedachten rade en/of poging tot opzettelijke benadeling van de gezondheid met voorbedachten rade verweten. Ook is er sprake van valsheid in geschrifte.
De aangifte van 30 pagina’s plus bijlagen geeft daar alle reden toe. Aangevoerd wordt dat de tabaksindustrie willens en wetens sigaretten door toevoeging van honderden additieven extra verslavend maakt. Daardoor raken beginnende rokers snel verslaafd en wordt de verslaving van bestaande rokers in stand gehouden. Bovendien hebben de tabaksfabrikanten consumenten en de overheid misleid door de filters van sigaretten zo te bewerken dat die in testomgevingen minder teer, nicotine en koolmonoxide afgeven dan bij normaal gebruik. Het verschil is tot 2,5 keer zo groot.
Na de eerste aangifte hebben zich steeds meer partijen hierbij aangesloten. KWF Kankerbestrijding en het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde waren de eersten. Inmiddels hebben tientallen verenigingen van huisartsen, sociaal geneeskundigen, specialisten, tandartsen, fysiotherapeuten, (academische) ziekenhuizen, verloskundigen, verpleegkundigen, patiëntenverenigingen en gezondheidsfondsen en ook de Gemeente Amsterdam aangifte gedaan. Allemaal willen zij dat de tabaksproducenten zich voor de rechter moeten verantwoorden voor hun misdadige praktijken.
