De aanbestedingsprocedure voor de Uitbreiding Sluis Eefde is in een vergevorderd stadium. De procedure is gestart nadat minister Schultz van Haegen in het najaar van 2015 het officiële startsein voor de uitvoering heeft gegeven. Nog dit jaar wordt verwcht de opdracht te kunnen verlenen. De aannemer heeft dan uiterlijk in de zomer van 2017 zijn definitieve plannen gereed, waarna de bouw van de tweede sluis kan beginnen.
Victor Röling (Contractmanager) en Nancy Martens (senior Inkoopadviseur) van Rijkswaterstaat blikken terug op een intensieve maar productieve periode, die begon met 4 gegadigden.
Slim en onderhoudsarm ontwerp
Röling: ‘Het project wordt op de markt gezet als een zogeheten Design, Build, Finance and Maintain-contract (DBFM). Dit betekent dat de aannemer de sluis niet alleen ontwerpt en bouwt, maar dat hij de bouw ook voorfinanciert en dat hij 27 jaar verantwoordelijk is voor het onderhoud. Hij krijgt alleen betaald als de sluis gedurende die periode naar behoren functioneert. Rijkswaterstaat beschrijft in het contract welke eisen er worden gesteld aan de sluis. De aannemer maakt op basis daarvan het ontwerp en een aanleg- en onderhoudsplan. De verwachting is dat hij door deze aanpak een slimmer, onderhoudsarm ontwerp maakt, waardoor de totale kosten van aanleg en onderhoud lager zijn dan bij traditionele contractvormen.’
Samen leren
‘Een DBFM-contract voor waterbouwkundige projecten is relatief nieuw,’ licht Martens toe. ‘Bij wegenprojecten hebben we hier al best wat ervaring mee. De verbreding van de A12 tussen Lunetten en Veenendaal is bijvoorbeeld met een DBFM-contract op de markt gezet. Die werkzaamheden zijn alweer een aantal jaren gereed. Algemene ervaringen van die projecten nemen we natuurlijk mee, maar voor waterbouwkundige werkzaamheden moeten Rijkswaterstaat en de markt nog ervaring opdoen.’
‘Daar hebben we volop de gelegenheid voor, want deze jaren wordt er in Nederland aan 5 sluizen gewerkt. Allemaal met een DBFM-contract. Deze projecten zijn in een programma Sluizen ondergebracht. Door de werkzaamheden na elkaar op de markt te brengen overspoelen we de markt niet en kunnen we de opgedane kennis en ervaringen eenvoudig delen en meteen benutten. Daartoe werken de projectteams nauw samen. Maar ook tijdens marktlunches, die Rijkswaterstaat met regelmaat organiseert, wordt veel nuttige informatie gedeeld en besproken.’
Innovatieve ideeën
Röling vervolgt: ‘Van de 3 sluizenprojecten, die vóór Uitbreiding Sluis Eefde op de markt zijn gekomen, hebben we bijvoorbeeld geleerd dat het interessant kan zijn om tijdens de aanbestedingsprocedure niet alleen te selecteren op basis van het voorkomen of beheersen van risico’s. Maar ook de mogelijkheid te bieden om 2 kansen voor het gehele sluiscomplex uit te werken. Een idee dat niet in onze uitvraag staat en misschien ook buiten de projectscope van de tweede kolk valt. Daarmee geef je partijen de ruimte die in de markt zit om met innovatieve ideeën te komen. Vanzelfsprekend binnen de reeds vastgestelde plafondprijs. Het budget passen we niet meer aan.’
Tevreden omgeving
Martens: ‘Op basis van de uitgewerkte risico’s en kansen zijn nu 3 gegadigden geselecteerd, die kwalitatief het beste scoorden. 1 partij is na de eerste ronde dus afgevallen. De overgebleven partijen hebben we uitgenodigd om zich formeel in te schrijven. Deze inschrijving bestaat onder andere uit een toelichting op een aantal essentiële ontwerpkeuzes en een uitvoeringsplanning. We laten deze plannen door een onafhankelijke beoordelingscommissie beoordelen.’
Gunning vindt uiteindelijk plaats op basis van zowel prijs als kwaliteit. Röling: ‘Naast de prijs is het dus ook van belang of de aangeboden plannen onze partners, beheerder, gebruikers, omwonenden en overige belanghebbenden en betrokkenen tevreden zullen stellen. Hierbij kun je denken aan aspecten als veiligheid, hinder en functionaliteit van de sluis. Daarnaast beoordelen we binnen het aspect kwaliteit ook of er duurzame oplossingen worden aangeboden. Zoals het gebruik van duurzame materialen en energiereductie. Vanzelfsprekend moeten de plannen binnen de plafondprijs vallen en moeten ze ook voldoen aan de gestelde eisen en richtlijnen.’
Kwaliteitsteam
Deze eisen en richtlijnen en de wensen van onze omgeving zijn uitvoerig besproken tijdens de zogeheten 2 dialoogfases. Martens: ‘De eerste dialoogfase duurde ongeveer 2 maanden. In deze fase zijn 2 dialooggesprekken gevoerd tussen het projectteam en de gegadigden. Tijdens de tweede dialoogfase, die zo’n 3 maanden duurde, konden de gegadigden ook gesprekken aanvragen met het waterschap en ons q-team, ofwel kwaliteitsteam. Hierin zitten onder andere onze contractpartner de gemeente Lochem, onze (landschaps-)architect en de adviseur ruimtelijke vormgeving. Dit team bewaakt de ruimtelijke kwaliteit van de daadwerkelijk te realiseren oplossing.’
Partners
Voor de gemeente Lochem is het nuttig om onderdeel uit te maken van het kwaliteitsteam:‘Wij hebben enkele dialooggesprekken gevoerd. De aanleg van een tweede sluiskolk bij Eefde raakt aan vele beleidsterreinen van de gemeente Lochem: van vergunningen tot monumentenzorg en van verkeer tot landschap. Het was een uitdaging om al de vragen over alle beleidsterreinen te kunnen beantwoorden al denken we dat dit goed is gelukt.’
Ook onze andere contractpartner, Waterschap Rijn en IJssel, hebben we nauw betrokken. Röling: ‘Tijdens de startbijeenkomst van de tweede dialoogfase heeft Rijkswaterstaat het waterschap uitgenodigd om aan de gegadigden te vertellen wat hun belangen en zorgen zijn en om de ingediende en gehonoreerde wensen nader te kunnen toelichten. Hier hebben alle betrokkenen profijt van gehad. Ook Rijkswaterstaat. De samenwerking is hierdoor nog meer versterkt.’
Planning
Het voornemen tot gunning is gepland op 20 oktober 2016. Daarna is er nog een rechtsbeschermingstermijn. Dan kunnen de andere partijen eventueel bezwaar maken. Gebeurt dat niet dan vindt in november 2016 de definitieve gunning plaats. Martens: ‘De aannemer gaat dan zijn team vormen en het ontwerp verder uitwerken. Dat ontwerp wordt dan ook weer beoordeeld door ons kwaliteitsteam. In de zomer van 2017 verwachten we het definitieve ontwerp en het uitvoeringsplan te kunnen presenteren tijdens een informatieavond. Daarna gaat de schop in de grond. De aannemer is vanaf dan ook verantwoordelijk voor het voorkomen van stremmingen in de bestaande kolk. Na de bouw van de tweede sluis zal dezelfde aannemer groot onderhoud uitvoeren aan deze kolk.’
