Voor de Nederlandse toeleveranciers aan de procesindustrie gaat de markt al enkele jaren crescendo. De omzetten hebben zich veel beter ontwikkeld dan aanvankelijk verwacht en ook voor de komende jaren blijven de vooruitzichten goed. De innovatiekracht, kwaliteit en flexibiliteit van veel bedrijven uit deze sector staan zo goed aangeschreven, dat multinationals hun Nederlandse toeleveranciers meenemen naar grote internationale projecten. Want in het buitenland liggen de groeikansen.
De toeleveranciers aan de procesindustrie nemen het woord crisis al enkele jaren niet meer in de mond. Sinds de vorige editie van Industrial Processing, de tweejaarlijkse vakbeurs voor de natte en droge procesindustrie, heeft met name de zuivelindustrie fors geïnvesteerd in Nederland. Daarnaast bouwen multinationals nieuwe capaciteit op in opkomende markten.
“En dan zie je dat er voor onze bedrijven wel degelijk ruimte ontstaat om te groeien”, zegt Tom Pruymboom, voorzitter van Machevo & Bulk Vereniging. De goede stemming zal, denkt hij, zichtbaar zijn op de komende editie van Industrial Processing, van 30 september tot en met 3 oktober in de Jaarbeurs Utrecht.
Dat de bedrijven zich zo snel hebben kunnen herpakken, heeft volgens Pruymboom niet alleen met de marktontwikkeling te maken, maar ook met de ondernemersmentaliteit. “De meeste leden hebben zich na 2008 snel ingesteld op de nieuwe situatie. En als dan de markt aantrekt, kun je weer groeien.”
De groei van de investeringen komt overigens met name uit de levensmiddelenindustrie. Een andere belangrijke sector, de chemie en petrochemie, heeft zich veel minder uitbundig ontwikkeld. Onder andere de matige gang van zaken in de automotive-industrie en de daaraan gekoppelde investeringen in de kunststoffen productie drukt hier de investeringen. Tom Pruymboom verwacht echter ook hier uiteindelijk een herstel.
Internationale niches
Hoewel het gros van de Nederlandse maakindustrie typische familiebedrijven zijn, spelen ze wel degelijk internationaal mee: 86% exporteert buiten de Benelux, direct of indirect. De internationale expansie van multinationals in de voedingsmiddelenindustrie uit de Benelux legt de Nederlandse toeleveranciers geen windeieren.
Als bijvoorbeeld een grote Nederlandse producent van ijsjes zich op de markt in landen als Turkije, Iran, Irak en Georgië begeeft en daar een fabriek bouwt, wil hij dezelfde kwaliteit garanderen als overal ter wereld. “En dus verscheept hij de equipment van de Nederlandse leverancier naar die nieuwe fabriek”, legt de voorzitter van Machevo & Bulk Vereniging uit.
“Bottomline leveren de Nederlandse machinebouwers constante kwaliteit, slimme oplossingen en beschikken ze over een flinke portie ondernemersgeest, waardoor ze gemakkelijker bepaalde risico’s durven nemen.” Pruymboom vat de kracht van de branche samen in de woorden ondernemend, flexibel en soms vanuit een underdogpositie de drang om te scoren. “Dat is de kracht van de Nederlandse sector.”
Groeikansen in het buitenland
Hoewel je prima kunt leven van de Nederlandse markt, liggen de echte groeikansen de komende jaren in het buitenland. Meer dan de helft van de bedrijven, zo blijkt uit het Machevo & Bulk onderzoek, denkt dat de omzet in toenemende mate afhankelijk zal zijn van het buitenland. Tom Pruymboom zegt dat dit echter niet altijd ergens ver weg hoeft te zijn.
Hij denkt dat Nederlandse bedrijven nog veel meer in Duitsland kunnen doen. “Maar dan moet je wel een beetje de Duitse mentaliteit aannemen, wat natuurlijk wel voor elk land geldt.” Echter juist op dat punt speelt de commerciële drang om te scoren de Nederlanders wel eens parten. Relaties opbouwen is vaak een kwestie van lange adem. En dat vraagt veel geduld van de Nederlandse ondernemers.
Duurzaamheid
Uit het recente onderzoek dat Machevo & Bulk Vereniging heeft laten uitvoeren, blijkt dat klanten het thema duurzaamheid hoog op de agenda zetten. De toeleveranciers aan de procesindustrie rekenen er zelf ook op dat cleantech – duurzaam, schoon en energiezuinig produceren – steeds belangrijker wordt. Toch zetten de klanten het onderwerp net wat hoger op de agenda dan de toeleveranciers.
Tom Pruymboom ziet dit niet als een mismatch. Duurzame systemen inbouwen is volgens hem vaak een vanzelfsprekendheid, omdat leveranciers beseffen dat ze alleen met duurzame oplossingen de orders binnen halen. “Als je voldoet aan de Europese normen en eisen op het vlak van Energy, Health and Safety, onderscheid je je van de leverancier uit een lage lonen land. Duurzaamheid is voor ons gewoon business. De bedrijven anticiperen gewoon op de eisen die leveranciers stellen. En als deze duurzame oplossingen vragen, leveren wij die.”
Valkuilen
De vooruitzichten voor de sector zijn positief. Industrial Processing 2014 zal volgens Tom Pruymboom aanvoelen als een warme douche. “We gaan het een beetje vieren dat het zo goed gaat”, lacht hij. Om dan, op serieuze toon, toch een waarschuwing te laten horen. De markt is de afgelopen jaren crescendo gegaan.
Momenteel worden de facturen betaald en de sector rekent voor 2015 nog op een na-ijleffect, werk dat nodig is om de nieuwe installaties te fine tunen en verder af te werken. “We gaan dus met een comfortabel gevoel naar de beurs. Maar we leven nu in een ander tijdperk dan voor de crisis. Er ligt meer nadruk op kwaliteit, op je onderscheiden met je product. Daarmee win je orders.”
Bedrijven moeten niet in de valkuil trappen van voor 2008, toen iedereen dacht dat het goed zou blijven gaan. Tom Pruymboom merkt dat je vandaag de dag meer moet vechten voor een order. De grote bedreiging voor de branche is het gebrek aan vakmensen. Hij kent bedrijven die nu al orders moeten laten schieten omdat ze de mensen en de capaciteit er niet voor hebben.
Tom Pruymboom vindt dat de oplossing voor de schaarste óók vanuit de bedrijven zelf moet komen. “Zorg dat je een bedrijf hebt dat aanspreekt, dat mensen voor je willen werken en zich prettig in het bedrijf voelen. Dat ze voelen dat ze gewaardeerd worden.”
