Het onderzoek naar de beëindiging van de treinkaping bij De Punt in 1977 is openbaar. Het bevestigt op vrijwel alle punten wat het kabinet destijds in de Tweede Kamer verklaarde en in het kabinetsverslag schreef. Uit niets blijkt dat het besluit tot ingrijpen destijds onzorgvuldig, onvolledig of onjuist was. Dat staat in het verslag van het archiefonderzoek. Dit stuurden minister Ivo Opstelten van Veiligheid en Justitie en Defensieminister Jeanine Hennis-Plasschaert vandaag naar de Tweede Kamer.
Het kabinet gaat in het verslag voor het eerst uitgebreid in op de operationele aspecten van de beëindiging van de gijzelingen. Onderzocht is de gijzeling bij De Punt en de daarmee samenhangende gijzeling op een lagere school in Bovensmilde. Het onderzoek toont dat het bevoegd gezag en politiek zich bewust waren van de details van het bevrijdingsplan en de risico’s voor gegijzelden, mariniers en gijzelnemers. Het doel van het plan was de bevrijding en bescherming van de gegijzelden. De consequentie dat waarschijnlijk alle gijzelnemers zouden omkomen, werd aanvaard. Uit het onderzoek zijn geen feiten of omstandigheden naar voren gekomen waaruit blijkt dat het besluit tot ingrijpen destijds onzorgvuldig, onvolledig of onjuist was.
Niet overeen
Slechts 1 mededeling van het toenmalige kabinet komt niet overeen met de onderzoeksbevindingen. In de trein zou alleen zijn geschoten op gijzelnemers die zich met een vuurwapen verzetten. De beschoten vrouwelijke gijzelnemer bleek naderhand ongewapend. De bevrijdingsactie kostte 6 gijzelnemers en 2 gegijzelden het leven. De overige 49 gegijzelden werden bevrijd. 6 gegijzelden en 2 mariniers raakten gewond. 3 gijzelnemers werden aangehouden.
Nieuw onderzoek NFI
Uit nieuw onderzoek van het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) blijkt dat 3 gijzelnemers waarschijnlijk zijn gedood door de precisieschutters. Van 1 gijzelnemer staat vast dat zij dodelijk werd getroffen door het vuur van de mariniers in de trein. Een andere gijzelnemer werd dodelijk getroffen door een projectiel dat kan zijn afgevuurd door de precisieschutters of door de mariniers in of buiten de trein. Bij 1 gijzelnemer kan niet worden vastgesteld of hij dodelijk getroffen werd door het vuur van precisieschutters of mariniers in de trein.
Binnen de grenzen
Voor de gijzelnemers die zijn gedood door de precisieschutters geldt dat het gebruikte geweld rechtsreeks voortvloeide uit de opdracht om op bepaalde delen van de trein te schieten. Voor de overige omgekomen gijzelnemers zijn geen aanwijzingen gevonden dat zij zich duidelijk zichtbaar hebben overgegeven. Het toegepaste geweld valt zodoende binnen de wettelijke grenzen. 2 gijzelnemers gaven zich over en 1 werd na een schotenwisseling overmeesterd.
Militairen, hulpverleners en andere betrokkenen naast de trein nadat de gijzeling is beëindigd.
Nota in de media
Het archiefonderzoek gaat ook in op een interne nota van Justitie van 1 maart 1978 over de sectierapporten van de overleden gijzelnemers. In 2013 berichtten de media dat die nota vermeldde dat de gijzelnemers door 144 kogels waren getroffen. De nota heeft echter geen betrekking op het aantal kogels maar op het aantal uitwendige verwondingen. Volgens het NFI kan uit de autopsierapporten niet worden afgeleid door hoeveel kogels de gijzelnemers zijn getroffen.
Gedode passagiers
Bij bevrijdingsactie kwamen ook 2 gegijzelde passagiers om het leven. Eén passagier sliep die nacht op een plek waar eerder een gijzelnemer de wacht hield. Zij werd dodelijk getroffen door het vuur van de precisieschutters. De andere passagier kwam om door vuur van de mariniers tijdens een schotenwisseling met een gijzelnemer.
Voor het onderzoek zijn de archieven van alle betrokken diensten geraadpleegd. In het onderzoeksverslag staat een gedetailleerde reconstructie van de bevrijdingsactie.
